Toen we in november de te lezen boeken van dit schooljaar vastlegden, was er enige twijfel over de boeken van Stefan Hertmans. Zijn nieuwste, “De Bekeerlinge”, kreeg zeer gemengde kritieken, terwijl “Oorlog en Terpentijn” overladen is met lovende kritieken en prijzen. Toen bleek dat het merendeel van de leesclubbers het boek nog niet had gelezen, was de keuze snel gemaakt.
Deze middag om 16.15 uur tekenden we met drie leerkrachten en twee leerlingen – onverwachte vergaderingen kunnen al eens roet in het eten gooien – present in lokaal 0.08, mét koffie, thee, cake en koekjes, om onze meningen over het boek te delen. En dat bleken er heel wat.
Mevrouw DeVreese had zowaar een korte presentatie voorzien met een filmpje van de auteur, dat op zich zeer verhelderend werkte, en vooral de ideale inleiding bleek voor een discussie. Al was discussie een groot woord: we waren het eigenlijk op zowat alle punten eens met elkaar.
‘Oorlog en Terpentijn’ is een bijzonder aangrijpend boek, vooral door de persoonlijke toets: schrijver Hertmans baseert zich op de memoires van zijn grootvader, die als kind in nijpende armoede opgroeide in het Gent van rond 1900. In een tweede deel vertelt hij hoe zijn grootvader de eerste wereldoorlog als soldaat ternauwernood heeft overleefd, met beschrijvingen van alle gruwelijke omstandigheden en gebeurtenissen. In het derde deel heeft hij het dan over hoe Urbain zich moest proberen aanpassen aan een burgerleven na de oorlog.
Als je dit boek naast andere boeken over de eerste wereldoorlog legt, dan komt dit veel realistischer over, omdat iedereen hier in Vlaanderen wel familie heeft die geleden heeft onder de oorlogen. Als je, zoals mevrouw Pauwels, van het diepe West-Vlaanderen afkomstig bent, dan is die realiteit nog veel scherper. Ook de schets van de kindertijd in het grauwe, industriële Gent, blijkt niemand onberoerd te hebben gelaten. De insteek is zodanig Vlaams, en zelfs zodanig Gents, dat we ons allemaal verwant voelden met het hoofdpersonage. Een leuke toets is natuurlijk dat we allemaal het beschreven Gent herkenden, en zelfs konden opzoeken waar het hoofdpersonage zoal gelopen heeft.
Waar we het ook allemaal over eens waren, is dat de verering van de grootvader voor zowel zijn moeder, zijn vrouw als de maagd Maria wel naar het fanatieke neigt. Om niet te zeggen: ongezonde proporties aanneemt. Maar is dat niet ergens te begrijpen, wanneer je zo veel hebt meegemaakt, zo’n verschrikkingen, zo’n traumatische gebeurtenissen? Ga je je dan niet automatisch vastklampen aan wat jij aanvoelt als de rots in de branding? En wat bezielt mensen om zich op zo’n manier in het geloof te verliezen? Die vragen leidden ons, leerkrachten, dan weer naar herinneringen van vroeger, hoe onze grootouders ons met diezelfde gebeden en rituelen hebben proberen opvoeden. Ook die geloofsbeleving moet je dus in zijn tijdskader zien.
Wat de stijl betreft, was vooral de mening van de leerlingen dat dit een boek is voor geoefende lezers, door de zeer specifieke stijl en lange zinnen. Mevrouw Pauwels, leerkracht Nederlands, was het daar mee eens, maar dan om een andere reden: je kan ‘Oorlog en Terpentijn’ bezwaarlijk een boek vol actie noemen. Het verhaal gaat traag vooruit, verliest zich soms in lange beschrijvingen, maar dat maakt het juist mooi. Voor onervaren lezers, of mensen die eigenlijk niet zo graag lezen, kan dit boek daarom een afknapper zijn, ondanks alle prijzen die het gewonnen heeft.
Maar op de vraag of we het boek een aanrader vonden, waren we het allemaal roerend eens!
We geven u nog even de titels en data van de volgende besprekingen mee, en hopen dan nog nieuwe mensen te mogen begroeten!
– The Nest van Cynthia d’Aprix Sweeny (dinsdag 07 maart 2017 – 16.15 u);
– La Peste van Albert Camus (dinsdag 18 april 2017 – 16.15 u);
– Echt van Guillaume Van der Stichelen en Dankbaarheid van Oliver Sacks (dinsdag 16 mei 2017 – 16.15 u).
Geef een reactie